Zaburzenia neurorozwojowe to taki rodzaj zaburzeń, które trudno jest zrozumieć i leczyć. Najczęstszym i budzącym największe kontrowersje są zaburzenia należące do spektrum autyzmu – szczególnie zaburzenie autystyczne zwane autyzmem.
Triada autystyczna
Autyzm charakteryzuje tzw. triada autystyczna, na którą składa się deficyt rozwoju mowy, upośledzeenie percepcji, ruchu, pojmowania rzeczywistości oraz nieumiejętność odnalezienia się w sytuacjach społecznych. Pierwszy raz to zaburzenie zostało opisane przez Leo Kannera. Dzieciaki z autyzmem są różne. Jednak często „na pierwszy rzut oka” wydają się jakby za szybą, zdystansowane od innych. Do niedawna uważano, że są emocjonalnie płaskie. Dzisiaj wiemy, że autyzm nie wyklucza reakcji emocjonalnych.
Deficyty społeczne
Biorą się ine z braku umiejętności odczytywania sygnałów społecznych od innych. Dziecko z autyzmem nie potrafi postawić się w cudzej sytuacji, przyjąć cudzego punktu widzenia. Nie widzi szarości – jego świat jest czarno biały – nie rozumie żartów, przenośni, jest dosłowne. Preferuje samotnicze zabawy, są one stereotypowe (schematyczne).
Deficyty rozwoju mowy
Prawdopodobnie trudności w posługiwaniu się mową spowodowane są nieumiejętnością nauki poprzez naśladowanie. U około 75% dzieci z autyzmem występują uporczywe echolalie. Echolalia to powtarzanie jednego lub kilku słów, usłyszanych u innych, w TV, w otoczeniu.
Wzorce zachowań
Dzieci z autyzmem prezentują ograniczone, stereotypowe wzorce zachowań. Można zauważyć je najczęściej podczas zabawy, także używania tylko określonych przedmiotów. W obserwacjach pojawiają się stereotypie ruchowe. Dziecko z autyzmem przywiązuje się do czynności rutynowych. Niewielkie zmiany mogą wywoływać silne reakcje stresowe.
Terapia autyzmu
Badania dowodzą, że intensywna terapia behawioralna dziecka z autyzmem może przynieść spektakularne efekty. Jest skutecznym sposobem nie tylko na eliminowanie zachowań niepożądanych prowadzących np. do samookaleczania. Regularnie spotkania z terapeutą prowadzą do rozwijania umiejętności społecznych i pewnych elementów mowy.
Trening Umiejętności Społecznych jest również formą terapii dla dzieci z autyzmem. Zajęcia w małych grupach, prowadzone z uwzględnieniem potrzeb każdego dziecka, pomagają w rozwijaniu umiejętności niezbędnych do kontaktów z innymi.
Diagnoza autyzmu
W przypadku autyzmu pożądana jest jak najwcześniejsza diagnoza. Jest to zaburzenie ujawniające się we wczesnym okresie rozwoju. Przy prawidłowej diagnozie i wdrożeniu indywidualnie zaplanowanych oddziaływań terapeutycznych – dziecko od najmłodszych lat ma szansę na rozwój.